مصاحبه دفترتحکیم وحدت با جناب آقای دکتر موالی زاده دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور

۱.وضعیت امروز شورای فرهنگ عمومی کشور به عنوان یکی از نهادهای مهم و اثرگذار فرهنگی به چه صورت است؟

 با عرض تبریک و تهنیت به مناسبت سالروز میلاد خجسته خاتم­النبیاء حضرت محمد مصطفی (ص) و رئیس مذهب تشیع حضرت امام جعفر صادق (ع)

۱۴ آبان در تقویم رسمی کشور بنام «روز فرهنگ عمومی» نامیده شده که این مناسبت را به همه فعالان این عرصه در گستره کشور تبریک و تهنیت عرض می­کنم. و به همه عزیزانی که به سهم خود کمک می­کنند تا ما از یک فرهنگ عمومی بالنده برخوردار باشیم صمیمانه تشکر و قدردانی می­کنم. ما ظرف چند سال گذشته سعی کردیم که در شورای فرهنگ عمومی کشور یک رویکرد مسئله محور را دنبال کنیم و مسائل مبتلا به اجتماعی را به آن توجه داشته باشیم و برای هر موضوعی که متناسب با هر موضوعی جلسات متعددی شده است. الان ماحصلش اسنادی بوده است که تصویب شده است. الان احساس می­کنیم که به حمدالله شورای فرهنگ عمومی فعالیت­های خوبی واقعاً طی این مدت داشته است هم از حیث ارتباط با استان­ها و تقویت روابط ما بین صف و ستاد، منظم بودن جلسات، طرح مباحث کاربردی در جلسات و همه آنچه که به هر حال احساس می­کنیم که لازم بوده در این شورا مطرح شده و مطرح خواهد شد. شورای فرهنگ عمومی کشور یکی از شوراهای اقماری شورای عالی انقلاب فرهنگی است که دبیرخانه آن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مستقر است.

ما در طی این مدت برای هر استان یک نماینده­ای از بین اعضای شورای فرهنگ عمومی کشور تعیین کردیم که دوستان مرتبط هستند با استان­ها. سعی کردیم ارتباط بین ستاد و صف را تقویت کنیم. بنده به شخصه تقریباً به همه استان­های کشور سفر کردم و در جلسات شورای فرهنگ عمومی استان­ها شرکت کردم و ملاقات­ها و برنامه­های متعدد در استان­ها داشته­ایم. از طریق صدا و سیمای مراکز استان با مردم عزیز هر استان سخن گفتیم. و در واقع احساس می­کنیم که با توجه به تأکید مقام معظم رهبری (مدظله­العالی) که فرموده­اند «اصلاح فرهنگ عمومی از همه کارها مهم­تر است» و این کار محور کارهای دیگر است. یا در خصوص سبک­زندگی اسلامی- ایرانی مؤلفه­هایی که معظم­له بر شمردند در واقع جهت حرکت را به ما نشان می­دهد. و در بیانات دیروز مقام معظم رهبری هم مشاهده کردیم که بر سه مؤلفه اقتصاد، امنیت و فرهنگ تأکید فرمودند و بنابراین ما تلاش کردیم که در این مسیر ما حرکت کنیم.۱۵ سرفصل را ما مشخص کردیم که این سرفصل­ها عبارتند از: سرفصل گفتمان­سازی اقتصاد مقاومتی- سرمایه اجتماعی- اخلاق عمومی- زنان و خانواده- بهداشت، سلامت و نشاط اجتماعی- آسیب­های اجتماعی- دین و فرهنگ- سر فصل خرد- سر فصل روح ملی- ایثار و شهادت- جوانان و ظرفیت­های آنان- سر فصل مصرف فرهنگی- سر فصل محیط زیست- معماری و شهرسازی و در نهایت سر فصل فضای مجازی

۲. آیا اهمیت جایگاه شورای فرهنگ عمومی سایر نهادهای عضو در این شورا مشخص است ؟ و مشارکت و همراهی دیگر وزارتخانه ها و ارگان ها در این شورا از نظر شما راضی کننده بوده است ؟

بله. اهمیت جایگاه شورا مشخص است ما ارتباط خوبی را با دستگاه­ها. به حمدالله برقرار کردیم. حضور و مشارکت دستگاه­ها خیلی خوب است و ارتباط تنگاتنگی داریم با دستگاه­های مختلف رئیس شورای سیاست­گذاری ائمه جمعه سراسر کشور، حاج آقای حاج علی اکبری اهتمام خاصی به این موضوع دارند. همچنین مسئولین بخش­های مختلف که در جلسات حضور پیدا می­کنند و لذا این مسئله کاملا روشن است ما در تنظیم اسناد از همکاری سایر دستگاه­ها بهره­مند هستیم و با کمک دستگاه­ها اسناد مربوط را تدوین می­کنیم تا به حال این اسناد به شرح ذیل تصویب شده است: سند ارتقای فرهنگ سلامت، فرهنگ زیارت و گردشگری مذهبی، مراسم و راهپیمایی اربعین، مصرف بهینه آب، ورزش همگانی، ترویج فرهنگ وقف، ترویج فرهنگ کار و مهارت آموزی، سند ارتقای فرهنگ توانمندی مددجویان، سند ارتقای فرهنگ حفاظت از محیط زیست، سند ترویج فرهنگ کتابخوانی، سند ترویج فرهنگ احسان و تعاون است. البته موضوعاتی مانند گرامیداشت دفاع مقدس و بیانیه تفصیلی شهید سردار قاسم سلیمانی نیز از همین موضوعات است.

ضمناً بابت هر سند کارگروهی تشکیل می­شود که در سطح ملی مسئولیت اجرایی هر سند با رئیس کارگروه همان سند و بالاترین مقام مرتبط با موضوع سند است. به طور مثال در سند ارتقای فرهنگ سلامت، دبیرخانه این سند در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل می­شود و وزیر بهداشت به عنوان بالاترین مقام این حوزه به عنوان رئیس کارگروه فعالیت می­کند.

۳.  ما متاسفانه در شوراهای فرهنگی با مشکلاتی از قبیل عدم پیگیری مصوبات یا به عبارتی نبود الزام اجرای مصوبات روبه‌رو هستیم، این مشکل در شورای فرهنگ عمومی کشور تا چه میزان وجود دارد؟

ما بعد از آنکه اسناد را تصویب کردیم و برای دستگاه­ها فرستادیم نامه­ای به امضای وزیر محترم تنظیم می­شود و از دستگاه­ها درخواست می­شود که بابت اسناد گزارش کار بدهند. ما گزارش­های خوبی را طی این مدت داشتیم و ارتباطات خوبی برقرار شده با دستگاه­ها طبیعتاً این بخش می­بایست تقویت شود یعنی ما رصد مصوبات را در دستور کار داریم که صرفاً به تصویب اسناد اکتفا نکنیم و مهم این است که در مقام عمل بتوانیم شاهد اجرای اسناد باشیم. با این حال همکاری دستگاه­ها در بخش­های مختلف خوب بوده است.

۴. مهم‌ترین نقش شورای فرهنگ عمومی در پازل نهادهای فرهنگی چیست ؟

فرهنگ عمومی و فرهنگ یک رابطه عموم و خصوص مطلق دارند. یعنی هر امری که در قلمرو فرهنگ عمومی است، فرهنگی محسوب می­شود ولی هر امر فرهنگی الزاماً موضوع فرهنگ عمومی نیست. لذا ما بر مبنای این تعریف می­بایست مأموریت­های شورای فرهنگ عمومی را تبیین کنیم. فرهنگ عمومی همان طور که از اسم آن مشخص می­شود، فرهنگی است که به روابطی عادی و عمومی جامعه می­پردازد. در واقع باید تلاش کنیم در فرهنگ عمومی از «بایدها» به «باورها» برسیم.

یعنی هر چه به این امر بیشتر توجه شود و آحاد جامعه نسبت به موضوعات مختلف احساس کنند یک وظیفه و رسالت اجتماعی دارند، طبیعتاً این کار بیشتر پیش خواهد رفت و ما تلاش می­کنیم این اتفاق به این صورت گیرد.

به عنوان مثال بستن کمربند ایمنی در خودروها علی­رغم این که الزام قانونی دارد اما به عنوان یک فرهنگ عمومی در جامعه نهادینه شده است و احساس می­شود در صورت برداشتن الزامات قانونی، مردم به جهت حفظ سلامت خود و نهادینه شدن فرهنگ بستن کمربند ایمنی، این اقدام را خواهند کرد. از این رو این اتفاق می­بایست برای بسیاری از موضوعات اجتماعی رخ دهد. مثال دیگر این که در بحث کرونا و تقریباً شاهد استفاده ماسک توسط همه افراد جامعه هستیم. درسته در این موضوع بایدهایی نیز وجود دارد اما هر قدر به باورها نزدیک شود کمک خواهد کرد به انجام این امر لذا توجه ما این است که ضمن این که در چهارچوب قانون باید حرکت کنیم و الزامات قانونی را باید رعایت کرد اما تبدیل آن به باورهای دارای اهمیت دو چندان است. یا مثلاً دیگر حفظ محیط زیست علی­رغم قوانین و نظارت­های موجود، وقتی تبدیل به باور شود، نتیجه مناسب­تری در بر خواهد داشت یا فرهنگ مصرف بهینه آب از دیگر موضوعاتی است که نیاز به ایجاد باورهای فرهنگی دارد چرا که الزامات قانونی و نظارتی به تنهایی در برخی از موارد اجتماعی می­تواند مسمر ثمر باشد.

لذا مهمترین نقش شورای فرهنگ عمومی در جریان سازی فرهنگی تبدیل بایدها به باورها و رساندن مردم به این است که مایی که سرنوشت مشترکی در اجتماع داریم بتوانیم کمک در خور پیش برد فرهنگ عمومی جامعه کنیم. و این که فرهنگ عمومی را همه به این نتیجه برسیم که بسترساز توسعه رشد و تعالی در کشور است به طور مثال بحث فرهنگ کار و مهارت­آموزی که برای سند نیز داریم، یا موضوع تعاون و احسان و موضوعاتی مثل فرهنگ وقف و اسناد دیگری که تدوین شده مجموعه در این ارتباط و فرهنگ سازی به سمت باورهای عمومی است.

هر چقدر فرهنگ مربوط به یک بخش بتواند بهتر شکل بگیرد آن بخش کارهایش به شکل روان­­­تری پیش خواهد رفت.

به طور مثال در مورد همین بحث کرونا بحث رزمایش کمک مؤمنانه و مواسات و همدلی با تأکید مقام معظم رهبری و مشارکت عمومی در گستره کشور شکل گرفت و ما هم اسنادی در این خصوص داشتیم که پیرو جلسات متعدد و سند تعاون و احساس مسئولیت فردی و اجتماعی برای مقابله با بیماری کرونا تدوین و تبیین شد لذا شورای فرهنگ عمومی به سهم خود تمام تلاش خود را در جهت تقویت باورهای اجتماعی می­کند.

۵. آیا حضرتعالی به عنوان دبیر شورای فرهنگ عمومی از عملکرد این شورا تا به امروز راضی بوده‌اید؟

در این ضمن نمی بایست به شرایط موجود نیز راضی بود و معتقدیم که میبایست شرایط موجود به شرایط مطلوب و مطلوب¬تر تبدیل شود در واقع تا وقتی بهتر ممکن است، خوب کافی نیست، این شعار ماست ان¬شاء¬الله خداوند متعال کمک کند همه ما بتوانیم در جهت ارتقاء وبالندگی هر چه بیشتر فرهنگ عمومی در کشور عزیزمان ان¬شاء¬الله گام¬های خوبی برداریم.