رشد واصلاح فرهنگ سیاسی

اتفاقاتی که در سال ۸۸ افتاد هرچند ناخوشایند بود وبه دلیل هزینه ای که پرداخت شد مشکلاتی را در پی داشت، ولی هم علامت سلامت جامعه اسلامی ما بود هم علامت صلابت آن.برای مثال ما اگر یک بدن سالم را در نظربگیریم که ویروسی وارد آن شده است بدن علامت ویروس را باتب نشان می دهد بدنی که از خود علامتی نشان ندهد باعث به خطرافتادن سلامتی فرد می شود .این حوادث علی رغم این که نشان داد بعضی ها لیاقت حضور در صحنه سیاسی را ندارند ولی آمادگی جامعه برای برخورد با چنین مشکلات بزرگی را هم نشان داد وصحنه سیاسی ایران بعداز انتخابات ۸۸ درانظار عمومی جهان قوی تر جلوه گر شده وعلامت رشد جامعه ما را به همگان نشان داد.

ما باید ازهر اتفاقی برای رشد جامعه بهره برداری کنیم اگر اقسام رشد را به دو دسته رشد طبیعی و رشد اکتسابی تقسیم کنیم این رشد،رشدی اکتسابی بوده ونیازمند استفاده ازفرصت هاست. اتفاقات سال ۸۸ اگرچه تهدید بودولی به سهولت می توان از آن به عنوان یک فرصت استفاده کرد.اگر از اتفاق پیش آمده استفاده کنیم ونهادهای فرهنگ ساز برای رشد جامعه از این اتفاق استفاده کنند،یقینا در آینده دوران شکوفایی سیاسی خیلی بهتری را خواهیم داشت.واقعیت های سیاست زیاد اهمیت ندارد در مقابل رشد فرهنگ سیاسی است که حائز اهمیت است.فرهنگ سیاسی وضعیت باثبات تری نسبت به اتفاقات سیاسی وعوض شدن مناصب سیاسی دارد که به سرعت درحال عبورند.سیاست ممکن است در یک ماه دگرگون شود ولی فرهنگ سیاسی به سهولت تغییر پیدا نمی کند.برای مثال اتفاقات سیاسی که روی مسئله حجاب تاثیر گذاشت کم نبودند.بعضی ها برای جذب آرا از کلمه آزادی استفاده میکردند ومتبادل به ذهن هم درذهن جوانان آزادی در پوشش راالقا کرده وبا جوسازی روانی رای جمع می کردند.این نمونه ای از اثر گذاری سیاست بر مسائل فرهنگی است.بنابراین خیلی از مسائل فرهنگی واقتصادی ومذهبی به مسائل سیاسی وابسته است یعنی هر کس می خواهدزندگی اش اصلاح شود وبخواهد زندگی فردی خود را تامین کند باید بداند که سعادت او وابستگی تام به سیاست دارد وسیاست نیز به فرهنگ سیاسی وابسته است.

به طور خلاصه فرهنگ مجموعه نگرش ها ،علایق رایج، آداب ورسوم مردم ورفتارهایشان است ودرحیطه سیاست این که  مردم در عرصه سیاست چگونه رفتار می کنند،هیجانات خود را چگونه سازماندهی می کنند،نگرش آن ها درمسائل سیاسی چگونه است عادات و آدابشان از نظرسیاسی چگونه است می شود فرهنگ سیاسی.چه در سیاستمداران چه در مردم عادی اگر نگرشی باب باشد باید در موضوع فرهنگ سیاسی جامعه مورد مطالعه قرارگیرد.فرهنگ سیاسی ما از اول انقلاب تا به حال رشد کرده که این رشد را می توانیم از چند جهت بررسی کنیم.دربعضی از انتخابات ریاست جمهوری گذشته شعارهایی می شنیدیم که واقعا لائیک بود وبیشتر مطابق با دموکراسی غربی بود ولی در انتخابات اخیر بیشتر صحبت از تقوای سیاسی ومسائل اخلاقی بود که این بیانگر رشد است.یعنی سیاستمداران فهمیده اند که فرهنگی که دورازانقلاب باشد درمیان مردم جایی ندارد.یا مثلا مردم ما در انتخابات اخیر جناح سیاسی زیاد برایشان مهم نبود .عده ای دوست داشتند جامعه را دوقطب بکنند ومدام با مقایسه آنها مردم را در مقابل هم قرار دهند سران این دو قطب هم که شناخته شده بودند.سرانجام کسی رای آورد که عدم وابستگی خود را به این جناح ها اعلام کرده بود.این اتفاق یعنی این که مردم ما می توانند فکر کنند واز خیلی از ظواهر عبور کنند واین خوب است.

مخاطب رشدواصلاح فرهنگ سیاسی رامی توانیم دانشجویان ونخبگان سیاسی،آموزش وپرورش ودانشگاهها،نهادهای فرهنگی وروزنامه ها ورسانه ها بدانیم. هنوز هم دردانشگاهها وقتی می خواهیم ولایت فقیه را توضیح دهیم به چند روحانی مراجعه کرده ومی گوییم شما مشروعیت ولایت فقیه را باتوجه به روش فقهی که برای استنباط احکام دینی است بیان کنید درحالی که معقول بودن ولایت فقیه ویک نظام  ولایی راحت میتواند مورد بحث دردانشگاهها قرار بگیرد.گروه دیگری که می توانند مخاطبی برای رشد فرهنگ سیاسی باشند کسانی هستند که مسئول افزایش دانش سیاسی مردم هستند .مثلا بعد از ا نتخابات ۸۸ اقبال دانشجویان برای بحث در مورد ولایت فقیه ،شورای نگهبان و.. بالا رفت که معلوم می شود نیازهای آن ها را به طور طبیعی فراهم نگشته است.

مسئولین آموزش وپرورش گروه دیگری از از مخاطبان رشد فرهنگ سیاسی هستند واقعا ما چقدر سیاسی بودن را به فرزندان خود آموزش می دهیم.زمانی در دوران اصلاحات بیان شد که به بچه ها هم حق رای بدهیم که به نظرکارخوبی بود زیرا دراین صورت می توانستند حق رای را لمس کنند ولی بچه ها باید حق گفتن در عرصه سیاسی را هم لمس کنند.قبل از داشتن حق رای باید آن هارا هدایت کرده وحق تفکررا به آن هابیاموزیم.واقعا مسئولین چقدر خود رامسئول می دانند که دانش آموزان ودانشجویان سیاسی باشند؟ مقام معظم رهبری فرموده اند:”لعنت خدا برکسانی که نمی خواهند دانشجو سیاسی باشد.”وقتی رفتارهای سیاسی توام با قطب بندی های خفقان آور شود که دانشجو نتواند حرف های سیاسی خود راباصراحت بزند این مانع توسعه سیاسی می شود.مسئولین هر جناح دیگران را مسئول سیاسی نبودن دانشجویان می دانند واین خود به بدتر شدن اوضاع کمک می کند.رسانه ها هم از مخاطبان دیگر هستند.صداوسیما فیلم های خنثی از نطر سیاسی زیاد دارد .حضرت امام (ره) می فرماید:”والله اسلام همه اش سیاسی است.”^(۱)ویا در جایی دیگرمی گویند:” اسلام دین سیاست است قبل از این که دین معنویات باشد.”^(۲) پس چرا وقتی صدا وسیما یک پیام اخلاقی در فیلمی می زند آن پیام سیاسی نیست؟ بعضی ها دیگرازاسلام که جلوترودلسوزتر نیستند که می گویند ما می خواهیم فیلم ها فقط اخلاقی وخانوادگی ویا فرهنگی باشد.شاید مخاطب اصلی این حرف کارگردان ها هستند که باید پاسخ دهند.ویا روزنامه ها چرا به جای ارتقای سطح ادبیات سیاسی مردم روزنامه را به عرصه رقابت مخرب جناح ها وجریان های سیاسی تبدیل می کنند ؟عموم مردم هم موثرند ومی تواننددرجمع ها به یکدیگر اجازه ی بی بندوبارسخن گفتن را ندهند.شایعات را به راحتی قبول نکنندوباید به شیوه گفتگو در مسائل سیاسی حساس باشندزیرااین بحث هاآدابی دارد همانطور که مااجازه نمی دهیم کسی غیبت کند ومی گوییم وارد غیبت نشویم وقتی بحث سیلسی شدآداب آن را رعایت کنیم و نگوییم وارد بحث سیاسی نشویم.این هاهمه مخاطبان فرهنگ سیاسی هستند که هرکدام باید برای فرهنگ سیاسی ومشکلات آن فکرکنند وبرنامه ریزی کنند ومواظبت کنند که رفتارشان ضربه ای به فرهنگ سیاسی نزند.

انتهای پیام//

منابع:

۱- صحیفه نور (مجموعه رهنمودهای امام‌‌خمینی)، تهران: انتشارات وزارت ارشاد اسلامی،، ج ۴، ص ۶۵
۲-حکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی (س) ،تهران:موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی،آثار موضوعی دفتر چهل وپنجم،ص ۵